Eşmekaya Sazlıkları'nın Bugün Neredeyse Tamamı Kurudu!

İşte O ilginç Haber.....

Eşmekaya Sazlıkları’nın Bugün Neredeyse Tamamı Kurudu!

Koordinatlar: 38°14’ K 33° 31’

D Rakım: 945 m.

Maksimum alan: 7930

hektar (Doğal durumunda)

Bulunduğu il(ler) ve ilçe(ler): Aksaray-Eskil

Eşmekaya Gölü özellikle yeraltı suyunun yanlış kullanımına ülkemizdeki en ilginç örneklerden biridir. Diğer alanların aksine Eşmekaya Gölü’nün kurutulması gibi bir niyet yoktur. Aksine gölün önüne bir bent yapılarak su seviyesinin yükseltilmesi ve civardaki tarım alanlarının sulanması için rezervuar olarak kullanılması amaçlanmıştır. 1995 yılında bendin yapımına başlanmış, ancak 2000 yılına gelindiğinde bırakın sulama suyu için su toplanmasını, (baraj gövdesi/bent tamamlanmadan) gölün kendisi de kurumuştur. Doğa koruma kuruluşlarının, Çevre, Orman ve Kültür Bakanlıkları’nın karşı çıkmasına rağmen ne yazık ki projeyi durdurmak mümkün olmamıştır. Nevşehir Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun başvurusu üzerine mahkemeden inşaatın durdurulması kararı alınmış, ama buna rağmen projeye ısrarla devam edilmiştir. Suyu olmayan bir barajın yapımının ve 5 yıl içerisinde barajı dolduracağı varsayılan suların nasıl yok olduğunun irdelenmesi ve dersler alınması bakımından önemli bir örnektir Eşmekaya. Mahkemenin bend yapımını durdurma kararı üzerine, DSİ daha önce açtığı çukurları doldurmak için Kurula başvurur. Ancak, asıl niyeti çukurları doldurmak değil, alınan izinle baraj gövdesi inşaatı çalışmalarına devam etmektir. Nitekim çukurları doldurmak için alınan izinle baraj gövdesinin inşaatına devam edilir. 5 Ekim 1999’da Çevre Bakanlığı’nca “ÇED olumlu görüşü” olmadığı için faaliyetin durdurulmasına yönelik Konya Valiliği’ne ve DSİ’ye bildirim yapılır. Şüreç içerisinde alandan sorumlu Orman Bakanlığı Milli Parklar, Av ve Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü ve sivil toplum kuruluşları tarafından defalarca yapılan işin yanlışlığı yönünde açıklamalar yapılır, faaliyetin durdurulması istenir. Ancak tüm bu uyarıların ve durdurma kararlarının hiçbirisi Eşmekaya’yı yok etmek isteyenleri yolundan alıkoyamaz, inşaata devam edilir. Baraj inşaatına başladığı tarihlerde bölgede aynı Bakanlık tarafından başka bir proje daha başlatılır: “Yeşil Hat Projesi”. Projenin amacı, bölgede kuru tarım yapılan geleneksel ürünlerin ekiminden vazgeçilerek, bahçecilik, pancar ve mısır gibi daha fazla gelir getirecek sulu tarım koşullarına geçilmesini sağlamaktır. Projenin yaygınlaştırılması için önce elektrik hattı olmayan alanlara Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından elektrik hatları çekilir. Sulu tarıma geçişin sağlanması için kendi imkanlarıyla kuyu açan çiftçilere devletin elektriği bedava vereceği söylenir. Bu uygulama 2003-2004 yılına kadar devam eder. Yüzlerce yeni kuyu açılır. Yeraltı sularına aşırı yüklenme olur. Zaten su kaynakları oldukça sınırlı olan yörede kısa sürede yeraltı suları çekilir. Barajın % 80’i tamamlanır, ancak bırakın barajı doldurmayı, barajın tabanındaki toprağı dahi ıslatacak su kalmaz ortada. Acı bir trajedi yaşanır. Artık ortada ne uluslararası öneme sahip sulak alanlarımızdan biri olan Eşmekaya Sazlıkları kalmıştır. Ne yıllardır mera olarak kullanılan çayırlıklar, ne de tarım alanlarını sulayacak (trilyonlar harcanarak yapılan) Eşmekaya Barajı. Daha da acısı sulu tarıma geçilerek bahçeler kurulması beklenirken (yeraltı suları da bitirildiği için) var olan meyve bahçeleri ve kavaklıklar da yok olmuştur. Tayfur Başkan (Eşmekaya Kasabası) 20 yıl önceye gidersek Eşmekaya, Aksaray-Konya arasındaki tek yeşil alandı… Bundan 15 yıl önce elimize küreği alır, bir metre kazardık, yeraltı suyu çıkardı. Şimdi aynı yerde en az 35 metreden su alıyoruz… Az su isteyen ama çok verim elde edilen bitki türlerinin yetiştirilmesi lazım burada. Şeker pancarı ve mısır ekimi bu şekilde devam ederse, suyumuz tamamen bitecek… 50 000’e yakın meyve ağacı vardı. Kaynaklar kuruyunca ağaçlar da kurudu. Meyve ağaçlarının %99’u kurudu… Burada göl mevcutken, düşen yağış miktarıyla, şimdiki yağış miktarı arasında çok fark var. Değişim çok fazla. Yağışlar azaldı. Mehmet Çolak (Eşmekaya Kasabası) Bu düzen böyle giderse Eşmekaya gelecekte terkedilmiş bir kasaba görünümünde olacaktır. Daha 10 sene öncesinde bizim bu gölümüzün suyu 4-5 tane su değirmeni döndürürdü… Benim botum vardı. Gölde botla gezerdim. Bahçelerimiz vardı. Meyvelerimiz, sebzelerimiz olurdu kendi bahçelerimizde. Ağaçlık, yeşillik, hepsi tamamen bitti. Benim evimin önündeki bütün bahçe ağaçlarla doluydu, tamamen kurudu. Hatay’dan bir arkadaşım geldi, o ağaç kökleri kaldı ya, dedi ki: “Ya burası tarihi bir mezar mı?”… Mezar gibi ağaç kökleri kaldı”. Bazen insanlar kendi evlerinin önüne bir şeyler ekiyor. İçme suyu ile suluyorlar, ama belediyeden anons ediliyor. Suyumuz yetişmiyor, diye. Şu anda depomuzun suyu içme suyuna dahi yetişmiyor. 12 trilyon barajda kurudu 03.07.2005, Hoşgeldiniz (Yerel Gazete) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Aksaray’da 1996 yılında yapımına başlanan ve aradan geçen 10 yıllık sürede yaklaşık 12 trilyon lira harcanan Eşmekaya Barajı’nın tamamlanmasından, su kaynaklarının kuruması nedeniyle vazgeçileceğini bildirdi.

Kaynak: http://www.kados.org.tr/?p=176