Dedeoğulları Güdendedeler (Yahyalar), Güdenler Sülalesi

İşte O Yazı...

Dedeoğulları Güdendedeler (Yahyalar), Güdenler Sülalesi

Sülale, Soyadı kanun çıkmadan önce Kara Mehmet dedenin babasına dede namı ile hitap edilmesinden dolayı Dedeoğulları olarak bilinir.  Dedeoğulları sülalesinin Eskil’e yerleşimleri ne zaman geldiği tam olarak bilinememektedir. Eskil sınırlarındaki bilinen ilk atası Kara Mehmet Dedenin babası dededir. Gerçek isminin ne olduğu tam olarak bilinememektedir. Halk dilinde Dede’nin(Kara Mehmet’in Babası) 6 Erkek çoçuğu olur. Bunlardan beşi değişik dönemlerde Trablusgarp ve yemende şehit olmuş, sadece Lakabı Kara Mehmet Dede olan kalmıştır. Kara Mehmet dede eski Güç Sülalesinden (hemitler sülalesi) İrebiye ebe ile evlenmiştir.

Sülaleye Kara Mehmet dedenin etkin biri olmasından dolayı Kara Mehmetlerde denilmektedir. Eskil’de Bilinen ilk yerleşim yerleri kışları Eskil Merkez’de ulu cami yakınlarında bir bölgede, Yazları ise Tosun yaylasında Küçük Tosun yaylası olarak  bilinen tosun höyüğüne yakın bir bölgede yaşadıkları, daha sonraları ise yakın bir zamana kadar Akkaş’ın Güneyinde Cennet Hanı Yakınlarında  Karamehmet tolu bölgesinde mevsim koşullarına göre yaşamışlardır.

Kara Mehmet Dede’nin Bir oğlu olur Memiş adında, Memiş dede Yazır Yaylası’ndan Selamoğlu Hacı Halil’in bacısı Firdevs ebe ile evlenmiştir. Memiş Dede Erken yaşta vefat etmiş, Firdevs Ebe daha sonra Taşkesik yaylasından Meraller Sülalesinin dedesi Olan Çini İsmail ile evlenmiştir. Firdevs ebe tam bir Osmanlı kadını imiş, Çini İsmail’in Firdevs ebeden 1870 yılında Recep adında bir oğlu olur. 6 yaşında iken Recep öksüz kalır. Kısa süre içerisinde Çini İsmail’in malları diğer hanımdan olma evlatları tarafından paylaşılır. Firdevs ebe ıstar dokuyarak oğlu Halk dilinde Bıyık Recep’i büyütür. Taşkesik’teki Meraller sülalesinin Yahyalar ile akrabalığı buradan gelmektedir.  Kara Mehmet dedenin Birde kızı olur. Kızı Hacı Recep dedenin babası namı diğer Deli Mehmet’in hanımı irebiye ninedir.

 Memiş Dede Yahyalar sülalesinin Dedesi olan Yahya Dede(Karamehmetzade Memiş oğlu Yahya) ve Halk dilinde İbrahim çavuş adında 2 oğlu ve eğri kuyunda namı diğer ayışın alinin annesi Ayış ebe ve arifçada karlıoğulları(karlıerler) sülalesinin annesi Fati ebe adında 2 kızı olur.  

İbrahim Çavuşun Memiş ve Dede Adında İki Oğlu Olur.  Memiş  dede yemen yavaşına gider. Nedeni Bilinmez bir sebepten dolayı Yemen’den Eskil’e gelir. Silah ile yemenden gelmesinden dolayı Eskil’in bağlı bulunduğu Konya Sille askerlik şubesine tekrar gider. Askerlik şubeside onu Akşehir Bölgesindeki İstiklal Harbine gönderir. Burada şehit düşmüştür. Bir rivayete göre de Yemen’den yaralı olarak geldiği söylenir. Mezarı da Akşehirdedir. Akşehir’de şehit olan Memiş dede Enver Güden’in ve Mehmet Güden’in babasıdır. İbrahim Çavuş bir diğer oğlu Kerem dir. Kerem emmi halk dilinde dede emmi olarak bilinir. Halk dilinde Çavuş Güden’in babasıdır.

Yahyalar sülalesine ismini veren Yahya dede toplam 4 Evlilik yapmıştır. Yahya dedenin bu evliliklerden 4 Kızı ve iki oğlu oğlu olmuştur.

Yahya dedenin ilk hanımı Hacı Recep(Hacı Recep Yaylasının kurucusu) bacısı Raziye ebedir. Raziye Ebeden Yahya dedenin En büyük kızı Cennet Ebe olmuştur. Cennet Ebe Tol yaylasındaki Kılıçlar Sülalesinin Annesidir.

İkincisi Halk dilinde kapıtaşlı topal İdris’in halaları Fadik ebedir. Yahya dedenin fadik ebeden çocuğu olmamıştır.

Üçüncüsü Zübeyde resmi kütük kayıtlarında Zeyde, Yüksecikteki Abdurrahman dede Halk dilinde apili emmi kızıdır.  Zübeyde ebeden Yahya Dedenin İkinci kızı Atiye nene Meryem ağılı Yaylasından Mümtaz Emmi’nin eşi, Üçüncü kızı Raziye nene Yazır yaylasında Selim Dede’nin Eşi, son Kızı Zekiye ise Yüksecik yaylasından Süleyman İlgin ’in eşi olan 3 Kızı ve Oğulları Memiş Dede yakın bir zamanda rahmetli olan Ziya Dede olmuştur.

Dördüncüsü Greyderci Abdullah’ın nenesidir.    Hediye ebedir.

Yahya dedenin büyük oğlu Memiş Dede Toplam 2 evlilik yapmış bu evliliklerinden 4 erkek, 4 kız toplam 8 çocuğu olmuştur.

Memiş Dedenin En büyük oğlu Abdullah dededir. Abdullah dede Günümüzde Eskil Siyasetinin aktif isimlerinden Halen İl genel Meclisi Üyelik görevini yürüten İbrahim Güdendede’nin babasıdır. Abdullah dede bir trafik kazası sonucu rahmetli olmuştur.

Memiş Dedenin ikinci büyük oğlu Eskil’de Uzun yıllar İmam Hatip Lisesinde müdürlük yapmış Eskil tarafında tanın bir çok hayır faaliyetlerine öncülük eden Yahya Kemal Güdendede hocadır.

Üçüncü oğlu  Fahrettin, son oğlu ise  Mehmet akif tir.  Kızları ise kardeşi ziya emminin yahya  ile evli olan latife hanım,  Aksaray’a gelin giden Hediye, Eskil’de Musa’nın Kamil’in Eşi Heybet Halk dilinde hibet ve Taşkesik Mahallesinin Eski Muhtarı Recep Meral’in Eşi Zübeyde hanımdır.

Ziya Dede ‘nin ise 6 erkek 3 kız toplam 9 çocuğu bulunmaktadır. Oğulları Yahya, İzmir’de yaşayan Sebahattin Tosun’da yaşayan Mümtazim ve Eskil Belediyesinden emekli Kazim Konya’da yaşayan Muzaffer ve Ali Fuat Güdendededir.

Kızları ise Eskil  Taşkesik yaylasından Fikret Meral hanımı, Cennnet hanım, Meryemağılı’ndan Nazımın Alinin hanımı Atiye ve Konya’da  yaşayan Şerife hanımdır.

Güdendede soy ismi nereden gelmektedir?

Aslında Bu sülalenin soy ismi Güden olmasına rağmen Yahya Dede den olan lar Güdendede Soy ismini almışlardır. Güdendede’lere Yahyalar denilmesi de buradan gelmektedir. Bu değişikliği Rahmetli Memiş Dede yapmıştır. Bunun sebebi ise Kara Mehmet dede nin diğer 5 kardeşinin değişik zamanlarda yapılan savaşlarda şehit olmaları(Trablusgarb Yemen vb) Kendisinin ise 106 yaşına kadar yaşaması onların şehitlerin Eskilde kalan yetimleri ile ilgilenmesi onlara ebeveyn lik yaparak hepsi ile ilgilenmesi ve tüm ailenin çocuklarının ona “DEDE” demesi sebebiyle GÜDENDEDE (Koruyan hamilik eden çobanlık eden güden çiftçi anlamına Güdendede soy ismini soyadı kanun çıktıktan sonra kaydettirmiştir.)

Güdendedeler sülalesinde günümüzde Eskil İmam Hatip Lisesi eski Müdürü Yahya Kemal Güdendede Halk dilinde Yahya Hoca, İl Genel Meclisi Üyesi İbrahim Güdendede Bir Dönem Sarayönü İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünü yürüten Şu an Ankara’da özel bir Etüt Eğitim Merkezi İşleten Selim Sinan Güdendede olmak üzere İlçemiz ve değişik bölgelerde ikamet etmekte kamuda devlet hizmetinde çalışmakta ve en iyi şekilde İlçemizi temsil etmektedirler.

Güdendedelerin, Meraller, Günler; Meryemağılındaki Koyuncular ve Yazır yaylasındaki Sanlavlar arasında akrabalık bağı vardır. Yahyalar sülalesi çoğunluğu tosun yaylasında ve Eskil Merkez’de yaşarlar. Ayrıca güden soy ismi ile de soy kökü birdir.

Bilgisine Başvurlulanlar

Yahya Kemal Güdendede

Selim Sinan Güdendede

Hazırlayan 

Mustafa Bozdağ