Aksaray’lı Tariharaştırmacısı Mustafa Fırat Gül, mübadele'nin 90. yılında Aksaray üzerineyaptığı araştırmalarda Ortodoksların Milli Mücadele'ye desteğiyle alâkalıönemli bilgilere ulaştı.
Aksaray tarihiüzerine araştırmalarıyla tanınan Mustafa Fırat Gül, 90 yıl evvel imzalananmübadele antlaşmasının üzerinden bunca seneler geçmesine rağmen acıların hâlâtaze olduğunun ve bu yaşanan travmanın etkisinin sürdüğünü belirttikten sonraKurtuluş Savaşı'nın devam ettiği günlerde Aksaraylı (özellikle Gelveri)Ortodoksların da Türklerin yanında olduğuna dikkat çekti. Anadolu'nun ortasındaçok uzun zamandır Türklerle Rumların, Müslümanlarla gayr-i müslimlerin çok iyigeçindiğini bildiklerini, bu ahengin milli mücadele döneminde de bozulmadığınadikkat çekti. Milli Mücadele sırasında Yunanistan'ın en önemlipropagandalarından birisinin de patrikhane ve Anadolu Rumluğu olduğuna dikkatçeken Gül, sözlerini şöyle sürdürdü:
"KurtuluşSavaşı'nın devam ettiği günlerde Yunanistan, Anadolu'da bulunan tümOrtodoksların Rum olduğunu iddia ederek yıllarca huzur içinde yaşadığımızOrtodoks Hıristiyanların isyan etmesini hedeflemiştir. Ama bu hesaptutmamıştır. Herkesin bildiği gibi Papa Eftim liderliğinde Ortodoks Türkleraçık ve net olarak Türklerin yanında yer almıştır. Atatürk de bu destektenziyadesiyle memnun olarak "Ortodoks Türkler bize bir ordu kadar yardımetti" demiştir. O dönemlerden başlayan bir kimlik tartışması vardır vehâlâ devam etmektedir. Anadolu'da bulunan Ortodokslar Rum mu, Türk mü? Şahsenben bu kısır döngünün içine girmektense o zorlu dönemde kimin ne yaptığınaodaklanıyorum. O zorlu, çetin günlerde Anadolu'nun ortasında bugün ismiGüzelyurt olan Gelveri Kasabası'nda Ortodokslar alenen Fener RumPatrikhanesi'nin propagandasına karşı olduklarını ve Türklerin yanında yer aldıklarınıbeyan etmişlerdi. O günlerde çekilen bir fotoğraf da bunun kanıtıdır.Gelverililer meydanda toplanmışlar, arkalarında "Yaşasın Gazi MustafaKemal Paşa" yazısıyla mesajlarını dünyaya duyurmuşlardır. Hepsinin yüzündebir gülümse de herhangi bir zorlamayla bir araya gelinmediğinin, bu haklıdesteğin baskı altında olmadığının göstergesidir. Türklerin zaferle çıktığısavaştan sonra Anadolu'da bulunan Hıristiyanlarla, Yunanistan'da bulunanMüslümanların yer değiştirmesi kararı iki tarafı da dumura uğratmıştır. Aradan90 yıl geçmesine rağmen dinmeyen bu acıyı ben de hissettiğim için hikâyenineksik kısımlarını tamamlamak için çalışmalarımı genişlettim. Önümüzdekigünlerde bu araştırmalarımı paylaşacağım".
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.